Gelukzaligheid. Wie wil dat niet bereiken? 

Waarom lukt het dan (bijna) niemand? Wordt onze ziel te veel bezet wordt door demonen die ons verre houden van de staat van ‘gelukzaligheid’?

Onze ziel, onze identiteit, wordt dagelijks opgejaagd door hogere prestaties op het werk, 'targets halen', 'nieuwe doelen stellen', de sociale verplichtingen, meedoen met en voldoen aan duurzaamheidseisen en innovatie-plannen als een doel op zich, gezond leven, slank worden, facebooken hoe het met je gaat, veel vakantielanden bezoeken, onze zorgen over terrorisme en de dagelijkse dwang om een mening te hebben over non-issues die in de media dagelijks tot existentieel probleem worden opgestuwd. 

In ons westers systeem blijft gelukzaligheid 'verbijzonderd' tot speciale momenten: het Kerst-gevoel, 'quality time' met je kind of een 'verrukkelijke' boswandeling.  Gelukzaligheid als 'staat van zijn' kom je niet veel tegen. En dat kan ook niet. Gelukzaligheid heeft onderhoud nodig. Groot onderhoud. Vooral in tijden waarin we er ‘geen tijd’ voor hebben.

gelukzaligheid 4


Een Griekse blik op Nederland.

Wij wonen intussen al wat jaren in een ‘niet zo westers’ land: Griekenland. Des te meer gaat het opvallen hoezeer de westerse mens een moderne slaaf geworden is van een economische en maatschappelijke orde waarin meetbare ‘targets’ alles bepalend zijn geworden voor het persoonlijke welzijn en zachtere sensuele kwaliteiten zoals naastenliefde, bescherming van alle leven, vriendschap, gastvrijheid en saamhorigheid steeds meer als verloren domeinen worden gezien. Ook de enorme nadruk die de westerse mens legt op de ontwikkeling van het autonome zelf, het jezelf worden, staat in groot contrast tot de Kretenzische ziel die met zijn 'zelf' niet veel aan kan en vooral 'nog' één van allen is: geboren op Kreta en Grieks-Othodox. 

Stil staan, om vooruit te komen.

Er zijn steeds meer tegenbewegingen die de wereld willen vertragen of verbeteren en je ziet overal pogingen om tot contemplatie, ‘pas op de plaats’ of ‘tot inkeer’ te komen. Wie probeert er niet 'in het nu' te leven of neemt wat rustgevends mee van een mindfulness-cursus. Maar echt beklijven doet het niet. Het valt weer van je af zoals de druppels van een eend.
De filosofie is in staat je een taal te bieden -een vocabulaire- en structuur te geven aan je denken. Daar moet je wel moeite voor doen; het kan niet 'vanzelf'. Je moet even stil staan om vooruit te kunnen komen. Gun jezelf de tijd om te onderzoeken wat voor jou van wérkelijk belang is. Laat je bij de kladden grijpen door een filosoof die je optilt boven je dagelijkse denken en die je de simpele vragen stelt. ‘Wie ben je?’. ‘Wat is leven?’. ‘Begrijp je wat je ziet?’. Onderga weer eens wat het betekent om te ‘leven’, om deelgenoot te zijn van de aarde, de natuur, de dieren.

gelukzaligheidbloemen

Evdaimonia

Aristoteles gebruikte het woord evdaimonia. Grieks voor gelukzaligheid. De Engelse filosofische vertaling is ‘flourishing’, tot bloei komen. Letterlijk is evdaimonia goed (eu of ev) van geest (daimon, demoon). Wij proberen op Kreta weken te ontwerpen waarbinnen evdaimonia een kans krijgt.
Een week waarin je samen met anderen wijzer hoopt te worden over essentiële zaken. Werken aan je identiteit, nadenken over goed en kwaad, vriendschap, ‘wie zijn wij’, evenwicht in het leven, de altijd naderende dood en ‘is dat eigenlijk wel zo…?’. Werken aan jezelf. Investeren in jezelf.
En dat speelt zich af op een eiland, Kreta, waar de mensen naar onze overtuiging leven in een sfeer waarin gelukzaligheid meer als 'gemeengoed' kan gedijen. Niet als een uitzonderlijk prettig moment, maar als een dagelijkse oefening om vooruit te komen in geluk.

baptise in Kroustas 3


Wijzer worden, over jezelf, de ander en de wereld...

Op een cursus filosofie op Kreta moet je 'hard werken'. Soms niet zonder kleerscheuren. Het is geen gemakkelijke keuze om je aan ‘een week filosofie’ te onderwerpen. Het is simpeler om gewoon door te gaan met waar je mee bezig was. Maar soms moet je je rots verlaten en inzien dat de wereld en jij anders in elkaar zitten dan je dacht. Dat is confronterend en kan pijnlijk zijn. Maar het werkt gelukkig ook andersom: soms beneemt het je juist de adem omdat je nieuwe prachtige vergezichten in je leven te zien krijgt. Dat geeft je een fantastisch gevoel van ‘groeien’.

Evdaimonia, gelukzaligheid, is een doel waarnaar je constant op weg bent. Zoals naar Ithaca. Op het moment dat je denkt het bereikt te hebben zal het je ook weer ontglippen. Maar zolang je eraan werkt voel je ‘de groei’. Je groeit in evenwichtigheid, je ontwikkelt je moraal, het 'goede leven' gaat je beter af en je ziet steeds meer omdat je meer begrijpt. ‘'Je gaat het pas zien als je het doorhebt”, zei Johann Cruyff.

Simpelweg ouder worden helpt natuurlijk ook. Door kleine en grote ervaringen in je leven wordt je wijzer, evenwichtiger en vaak gelukkiger. Maar filosofie kan het wat versnellen. Of je weer uit een dal halen. En ‘filosofie op Kreta’ helpt je te vertragen. Want vertraging is een voorwaarde voor verdieping.

Onder de naam Evdaimonia exploiteren wij zowel een Nederlands bedrijf: ‘de Academie op Kreta’ voor cursussen en de wandelweek ‘met een filosofisch tintje’ als een Grieks bedrijf ‘Villa Dio Petres’ voor bed, breakfast and more….