Deze filosofieweek is volgeboekt.

De tragedie: het grootste kunstwerk in de antieke Griekse cultuur

Volgens velen is de Griekse tragedie het grootste kunstwerk uit de hoogtijdagen van de antieke Griekse cultuur: de vijfde eeuw vóór het begin van onze jaartelling. Van de honderden tragedies die er geschreven zijn, zijn er slechts enkele tientallen bewaard gebleven, afkomstig van drie van de vele tragedie-schrijvers die er geweest zijn: Aeschylos, Sophokles en Euripides.

Filosoof én dramaturg bij Nationale Opera & Ballet Wout van Tongeren: 'Hun stukken worden niet alleen tot op de dag van vandaag nog altijd uitgevoerd, maar ze hebben bovendien, de hele geschiedenis door, auteurs uit allerlei landen aangezet tot bewerkingen of het schrijven van eigen tragedies. Die enorme doorwerking komt door de hoge kwaliteit van de oorspronkelijke stukken en door de existentiële thema’s die erin aan de orde komen'.

Over de wil en het lot

Paul van Tongeren: 'De tragedies gaan over diepe menselijke passies en manieren om daarmee om te gaan – of eraan onderdoor te gaan. Ze gaan over liefde en haat, trots en schaamte, trouw en verraad, begeerte en zelfbeheersing en nog veel meer. Maar eigenlijk gaat het in al die zaken steeds ook, en zelfs vooral, om de wijze waarop de mens zich verhoudt tot het onverbiddelijke noodlot. Die verhouding tussen de mens met zijn wil en zijn inzicht enerzijds en de noodzakelijkheid waarmee het lot zich voltrekt anderzijds is ook in de filosofie een belangrijk thema'.

Een zoektocht naar de kracht van de tragedie

Paul van Tongeren: 'De tragedie zal centraal staan. We gaan niet van de filosofie naar de tragedie, maar van de tragedie naar de filosofie; we kijken of die filosofie ons kan helpen om de betekenis van de tragedie en van de ervaring van het tragische kunstwerk beter te leren verstaan. En daarmee bedoelen we primair de antieke tragedie.
En om althans een aantal aspecten van dat tragische kunstwerk dieper te leren verstaan, richten we ons in het bijzonder op een bepaalde reeks van tragedies, namelijk de drie tragedies waarin Sophokles de lotgevallen van Oidipous en zijn familie behandelt: Oidipous tyrannos, Oidipous in Kolonos en Antigone. Met name de eerste en de derde van deze reeks zullen uitgebreid aan de orde komen en ook gemeenschappelijk hardop gelezen worden'.

Door die tragedies grondig te bespreken proberen we op het spoor te komen van waar de enorme kracht vandaan komt die ze een geschiedenis lang en nog steeds hebben op wie de teksten leest of de opvoering ervan meemaakt. Wat is het dat ons, moderne of zelfs postmoderne mensen, nog steeds doet huiveren als we lezen over de lotgevallen van mythische figuren uit een tijd die – naar het schijnt – in niets nog op de onze lijkt? Lotgevallen bovendien die we al lang kennen! Vele filosofen hebben zich ook met die vraag op de tragedies gestort. We zullen een paar van hen proberen te volgen in hun zoektocht naar een antwoord: Aristoteles en Nietzsche, en Hegel en Kierkegaard – in deze volgorde.

Wout en Paul van Tongeren op de Academie op Kreta (met de week 'Filosofie en Opera')

Door ons onder te dompelen in de tragedie bezinnen we ons op de eeuwige vraag:

hoe kunnen we bestaan in een wereld waarin we ons geroepen voelen om te handelen terwijl we altijd weer terechtkomen in situaties waarop we geen greep hebben?

Hoe kunnen we leren op de juiste wijze onderscheid te maken tussen ingrijpen in de loop der dingen, en aanvaarden dat gebeurt wat nu eenmaal moet gebeuren?

Kreta als podium

Paul en Wout: 'De Academie op Kreta biedt voor die bezinning de perfecte couleur locale: niet alleen is die kunst om te onderscheiden misschien wel de belangrijkste manier om evdaimonia (geluk en levensvervulling) te bereiken, maar ook staat Kreta in zekere zin aan de oorsprong van de literaire ontwikkeling waaruit het kunstwerk van de tragedie ontstaat. De tragedie is het hoogtepunt van die ontwikkeling, en gaat, na het Homerische epos van de achtste eeuw, terug tot de grote mythologische verhalen uit nog ouder tijd. En in heel wat mythen speelt Kreta een belangrijke rol'.

Je bent welkom van 29 juni t/m 5 juli 2025

De docenten

Prof. dr. Paul van Tongeren was de ‘Denker des Vaderlands’ ‘2021-2023 en hoogleraar wijsgerige ethiek in Nijmegen en Leuven.

Wout van Tongeren MA is filosoof en dramaturg bij Nationale Opera & Ballet, Amsterdam. Wout studeerde Docent Theater aan de ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten in Arnhem, waarna hij een master Theaterdramaturgie behaalde aan de Universiteit van Utrecht. Daarop volgde hij de studie en research master Filosofie aan de Radboud Universiteit. Hij heeft meerdere jaren lesgegeven op verschillende hogescholen in theatergeschiedenis, filosofie en dramaturgie. Sinds 2017 is hij als dramaturg verbonden aan Nationale Opera & Ballet.

We zullen een ruimere introductie geven om het verschijnsel van de Griekse tragedie te plaatsen in zijn tijd en context en we zullen soms een beetje uitwaaieren naar andere tragedies en andere denkers – maar de meeste aandacht zal uitgaan naar de hierboven genoemde meesterwerken en meesterdenkers.

zondag

16.00 uur: kennismaking, presentatie over Kreta en ontvangstdiner.

maandag

9.00 - 10.30 uur College in opgraving van Dorische stad Lato

Paul van Tongeren in de Dorische stad Lato

Inleiding in de Griekse tragedie, ontstaan en ontwikkeling ervan, plaats ervan in de Atheense samenleving van de vijfde eeuw voor Christus en de doorwerking ervan tot in de moderne en hedendaagse theaterwereld.

11.00 - 13.00 uur: vervolg college op Villa Dio Petres

13.00 uur: lunchbuffet op Villa Dio Petres

14.30 - 16.30 uur:
Gemeenschappelijke lezing van Sophokles’ Oidipous Tyrannos.

Avondmaaltijd op eigen gelegenheid.

Dinsdag

9.00 - 12.30 uur op Villa Dio Petres

Aristoteles’ theorie van de tragedie in het algemeen en van de werking van de tragedie op de toeschouwer. Nietzsches vernieuwende blik op de tragedie in de ervaring van de toeschouwer en zijn these over de werking van de tragedie als een ‘esthetische rechtvaardiging van het bestaan’.

12.30 uur: presentatie en tocht naar de vallei van Katharo.

de vallei van Katharo

13.00 - 15.00 uur Kretenzsiche lunch in de bergen.

15.30 uur:  2 uur oefening m.b.t. onze eigen esthetische ervaring.

17.30 uur: terugtocht.

Avond en avondmaaltijd vrij te besteden

Woensdag

9.00 - 13.00 uur op Villa Dio Petres
Hegels lezing van de tragedie, en met name van de Antigone: dialektiek en politiek.

Lunch en middag vrij te besteden

18.00 uur op Villa Dio Petres
Gemeenschappelijke lezing van Sophokles’ Antigone (ca. 2 uur) en avondmaaltijd in de vorm van mezze.

Donderdag

9.00 - 13.00 uur op Villa Dio Petres
Kierkegaard over Antigone en het verschil en verband tussen het antiek-tragische en het modern-tragische.

13.00 uur lunchbuffet op Villa Dio Petres

Aansluitend:
Film: Een hedendaagse variatie op het verhaal van Oedipus en zijn kinderen (ca. 2.15 uur)

Avondmaaltijd op eigen gelegenheid.

Vrijdag

9.00 - 13.00 uur op Villa Dio Petres

Nabespreking van de film en afsluitende beschouwingen, inhalen van wat nog niet aan de orde kwam, hedendaagse perspectieven.

13.00 uur lunchbuffet op Villa Dio Petres

18.00 uur slotdiner in restaurant in Kroustas

Datum

Je bent welkom van 29 juni tot en met 5 juli 2025

Prijs

Deze prijzen zijn geldig tot en met 31 december 2024.

• € 1.590,-- per persoon bij twee personen op een tweepersoonskamer,
• € 1.665,-- bij gebruik van een éénpersoonskamer (slechts twee beschikbaar),
• € 1.725,-- per persoon bij alleengebruik van een tweepersoonskamer.

De cursusprijs is inclusief:

• reader;
• docenten;
• cursusmaterialen;
• 6 nachten logies in een airconditioned kamer;
• 6 maal ontbijt;
• alle in het programma genoemde gezamenlijke lunches en diners;
• gezuiverd water bij alle gelegenheden;
• enkele glazen wijn of bier tijdens de door ons geserveerde maaltijden;
• tafelwater bij alle maaltijden;;
• vervoer van logeeradres pension Argyro naar de collegelocatie Villa Dio Petres;
• vervoer bij excursies;
• boekingskosten.

De cursusprijs is exclusief:

• vluchten;
• transfers tussen (lucht)haven en je logeeradres;
• niet in het programma genoemde maaltijden;
• frisdranken, alcoholische dranken, vruchtensappen, koffie/thee en andere versnaperingen tijdens de maaltijden in restaurants of andere gelegenheden;
• persoonlijke uitgaven;
• toeslag voor logies op Villa Dio Petres;
• annulerings- en reisverzekering.

Korting bij eigen vervoer:
Als je tijdens de filosofieweek zelf zorgt voor alle vervoer (bijvoorbeeld met een huurauto), geldt een korting van € 60,--. Dit dient uiterlijk twee maanden voor aanvang van de week te worden gemeld. Daarna is de korting niet meer mogelijk.

Hoe kom je op je logeeradres?

Kies voor de luchthaven van Heraklion. Niet Chania. De luchthaven van Heraklion is ongeveer 70 kilometer verwijderd van je logeeradres. Het vervoer naar je logeeradres is voorbehouden aan openbaar vervoer en taxi's. 

Er zijn diverse gemakkelijke manieren om je logeeradres in Kritsa (pension Argyro) of Kroustas (Villa Dio Petres) te bereiken:

• Neem de intercitybus vanaf de luchthaven van Heraklion naar Agios Nikolaos. De bus (€ 7,10) vertrekt vrijwel ieder uur voor de deur van de luchthaven. Vanaf Agios Nikolaos neem je een taxi (€ 25 à € 30) of als het lukt een aansluitende bus (circa € 2).
• Huur een auto op de luchthaven van Heraklion.
• Neem een taxi vanaf de luchthaven van Heraklion (circa € 100).

Genoemde prijzen van bus en taxi zijn een inschatting.

Met een auto of taxi duurt de rit ongeveer 1 uur. Met openbaar vervoer en aansluitend een taxi circa 2 uur.

Klik hier voor alle informatie over autohuur, taxi en bus.

Een exclusieve week voor een beperkte groep

Het minimaal aantal deelnemers voor deze cursus is 8 en het maximum is 16 deelnemers.

Gastenboek

Lees de ervaringen van eerdere gasten van Paul van Tongeren in zijn gastenboeken in 2023, september 2022, juni 2022, 2021, 2020 en 2019.

Lees de ervaringen van eerdere gasten van de cursus 'Filosofie en Opera' met Paul en Wout van Tongeren in het gastenboek van 2023.

Wie is Paul van Tongeren?

Lees hier meer over Paul van Tongeren.

Wie is Wout van Tongeren?

Lees hier meer over Wout van Tongeren.

Je kamer

Je logeert in Pension Argyro.

In pension Argyro is nog een tweepersoonskamer met balkon beschikbaar voor alleengebruik.

In B&B Hotel Villa Dio Petres (de cursuslocatie) zijn geen kamers meer beschikbaar.

Ga naar je kamer keuze voor meer informatie.