De foto is van Robert van Hall
Deze filosofieweek vond in het verleden plaats. Ga hier naar het actuele aanbod aan filosfieweken.
Bestaat het zelf wel?
Marjan Slob: 'De vraag is of er een 'kern' is die jij bent, en hoe je je die kern dan moet voorstellen. In de loop der eeuwen hebben veel filosofen over het begrip 'persoonlijke identiteit' nagedacht. Eigenlijk zijn dat pogingen om het klassieke idee van de ziel voort te zetten.
Van ziel tot Goffman
Ik zal wat uitvoeriger stilstaan bij de invloedrijke ideeën van de Verlichtingsfilosofen John Locke en David Hume. Hume komt trouwens opvallend dicht in de buurt van een boeddhistisch idee van 'zelf'.
Uiteindelijk komen we dan bij de twintigste-eeuwse theorie van Erving Goffman. Hij schafte het hele idee van een zelf af. Hij geloofde niet in een kern die jou maakt tot wie je bent. Wij verkennen hoe houdbaar die stellingname is. Dat doen we door tekst van Goffman ‘diep’ te lezen, en door zijn positie te contrasteren met enkele klassieke filosofische opvattingen over wat een persoon nu eigenlijk tot een persoon maakt. En zeker ook door eigen ervaringen in te brengen – steeds in dienst van de thematiek'. Ik wil graag samen onderzoeken of hij mogelijk té extreem is, met zijn afschaffing van het zelf - en waarom dan? Dit daagt je als deelnemer dus uit om zelf te filosoferen, aan de hand van eigen ervaringen. Maar dan wel goed voorbereid door bespreking van Locke, Hume en Goffman. Dat levert vast nieuwe vragen op, die een ander licht kunnen doen schijnen op je eigen ervaringen'.
Rollen en scripts
Marjan Slob: ‘De wereld is een schouwtoneel en alle mensen zijn slechts spelers’, dichtte Shakespeare. Je gaat in deze cursus het mensbeeld dat samenhangt met deze toneelmetafoor onderzoeken aan de hand van het dramaturgische model van Erving Goffman. Goffman bezag de menselijke interactie louter in termen van rollen en scripts. Dat werpt een verrassend licht op ons. Wat betekent authenticiteit dan nog? Kun je oprecht een rol spelen? Wat zou dat vergen? Juist door zijn toneelmetafoor serieus te nemen en uit te diepen, lopen we wellicht ook aan tegen de grenzen ervan’.
Een cursus als denkatelier
Marjan Slob: 'We gaan via verschillende invalshoeken het thema ‘identiteit’ verkennen en benaderen. Als je de kunstmetafoor gebruikt heb je thematische tentoonstellingen en overzichtstentoonstellingen van een kunstenaar. Deze cursus is te vergelijken met een thematische tentoonstelling. Een denkatelier. Fundeer je het ‘ik’ in geestelijke eigenschappen, zoals herinneringen? Of in materiële eigenschappen, zoals het lichaam? Beide opvattingen leiden tot filosofische puzzels!'
Manier van werken van Marjan Slob
Deze cursus ziet Marjan als een denkatelier.
Marjan Slob doet eerst haar verhaal - waarbij je het natuurlijk kunt laten weten als iets echt onduidelijk is. Daarna nodigt ze je uit om zelf na te gaan wat je aanspreekt in een bepaalde filosofische opvatting of wat je er problematisch aan vindt - en waarom? Er zal ruimte zijn voor bedachtzaamheid en voor onderlinge uitwisseling van ideeën. Ook close reading maakt deel uit van deze week.
Materiaal voor en na de week.
Als cadeau ontvang je het boek 'Waar was ik toen ik er niet was' van Monica Meijsing.
Het boek wordt niet behandeld tijdens de week, maar vormt een goede aanvulling op de thematiek van de week.
Tijdens de week zullen hand-outs worden uitgedeeld voor gezamenlijke bespreking en close reading.
WEEKPROGRAMMA
Misschien gaan de excursiedoelen nog veranderen. We zoeken steeds naar nieuwe plekken en de juiste afwisseling. Ook het lesprogramma kan op details nog wijzigen.
Zondag
Om 16.00 uur start het programma op Villa Dio Petres.
Een introductie, een bijzondere manier van kennismaken en een presentatie over Kreta.
Aansluitend diner.
Maandag
9.00 - 10.30 uur: in de Dorische stad Lato
Denken over identiteit in de westerse moderniteit: wat is het probleem? College in Lato over identiteit in de westerse moderniteit, met nadruk op Locke.
11.00 - 13.00 uur: Villa Dio Petres
Vervolg college over Locke.
Voor Locke zijn persoonlijke herinneringen het doorslaggevende criterium om van een ‘persoon’ te kunnen spreken. We onderzoeken samen de implicaties van die idee.
13.00 uur: lunch op eigen gelegenheid
18.00 uur uur: Villa Dio Petres
Er wordt een toepasselijke film vertoond. Daarna bespreken we deze samen tijdens het diner volgens de filmgesprek-methode van Tjeu van der Berk .
Dinsdag
9.00 - 12.50 uur: Villa Dio Petres.
Een korte recapitulatie van gisteren. Vervolg college over identiteit. Close-reading van een fragment uit 'Traktaat over de menselijke natuur' van David Hume.
12.50 uur: presentatie over de vallei van Katharo.
13.00 uur: vertrek naar de vallei van Katharo voor een picknick in het hooggebergte.
Tijdens een wandeling door de vallei denk je na over een vraag die je van Marjan meekrijgt. .
Plenair bespreken we de resultaten van ons nadenken.
Diner op eigen gelegenheid
Woensdag
9.00 - 13.00 uur Villa Dio Petres
Na een korte recapitulatie van gisteren gaan we Erving Goffman leren kennen.
Close reading fragment De dramaturgie van het dagelijks leven: schijn en werkelijkheid in sociale interacties van Erving Goffman. Welk beeld van het ‘zelf’ rijst er uit Goffmans tekst op?
Gezamenlijk verdiepen we het gedachtegoed van Goffman kritisch aan de hand van het onderscheid tussen een acteur en een personage. Wat maken we hier uit op?
13.00 uur: rit naar Ammoudara aan zee. Lunch op eigen gelegenheid. Mogelijkheid om te zwemmen en relaxen aan het strand.
16.30 - 19.30 uur: Villa Dio Petres
Vragenuur: we houden de thermometer in de week.
Daarna geven de gastheren een presentatie over de manier van samenleven op Kreta.
Gevolgd door het diner in de vorm van een uitgebreide mezze (Griekse hapjes)
Donderdag
9.00 - 12.30 uur: Villa Dio Petres
Een korte recapitulatie van gisteren.
We voeren een ‘Socratisch’ (onderzoekend) gesprek onder regie van Marjan over een passende casus, die we ter plekke gezamenlijk kiezen. .
We gaan proberen om zo lang mogelijk vanuit Goffman te analyseren wat er in deze casus gebeurde.
13.00 uur: lunch in restaurant in Kroustas
14.30 uur: stiltewandeling rond Kroustas met een korte kunst-historische toelichting.
16.30 uur: voorbereidingstijd voor je bijdrage tijdens het diner. Marjan Slob nodigt je uit om een kunst-opdracht tijdens het diner parlant te presenteren.
18.30 uur: diner parlant in Villa Dio Petres.
Vrijdag
9.00 - 13.00 uur: Villa Dio Petres
College over de filosofische lijn van de week, met een kort uitstapje naar Ricoeurs ‘narratieve’ opvatting van het zelf – een invloedrijke modernere opvatting die we nu zeker beter zullen kunnen plaatsen!
Ter afsluiting lezen we een gedicht van Elisabeth Eybers en bespreken we gezamenlijk de relatie met het thema van de week.
13.00 uur; lunch op eigen gelegenheid
13.00 - 18.00 uur: vrij
18.00 uur: slotdiner op Villa Dio Petres
Zaterdag
Laatste ontbijt
Datum
Je bent welkom van 16 tot en met 22 juni 2024.
Prijzen
De prijzen zijn:
- € 1.535,-- per persoon bij twee personen op een tweepersoonskamer,
- € 1.595,-- bij gebruik van een éénpersoonskamer (slechts twee beschikbaar),
- € 1.655,-- per persoon bij alleengebruik van een tweepersoonskamer.
De cursusprijs is inclusief:
- docent;
- boek;
- cursusmateriaal ter plaatse;
- 6 nachten logies in een airconditioned kamer;
- 6 maal ontbijt;
- alle in het programma genoemde gezamenlijke picknicks, lunches en diners;
- gezuiverd water bij alle gelegenheden;
- koffie/thee, gezuiverd water en vruchtensappen tijdens de door ons verzorgde gezamenlijke momenten;
- enkele glazen wijn of bier tijdens de door ons geserveerde maaltijden;
- tafelwater bij alle maaltijden;
- excursies naar bijzondere plekken;
- toegangskosten voor bezienswaardigheden in het programma;
- boekingskosten.
De cursusprijs is exclusief:
- vluchten (deze regel je zelf);
- transfers tussen (lucht)haven en je logeeradres (deze regel je zelf);
- zelf bestelde frisdranken en alcoholische dranken, vruchtensappen, koffie/thee en andere versnaperingen tijdens de maaltijden in restaurants of andere gelegenheden;
- persoonlijke uitgaven;
- eventuele toeslag voor logies op Villa Dio Petres.
- annulerings- en reisverzekering.
Korting bij eigen vervoer.
Als je tijdens de cursus zelf zorgt voor alle vervoer (bijvoorbeeld met een huurauto), geldt een korting van € 60,--
Hoe kom je op je logeeradres?
Kies voor de luchthaven van Heraklion. Niet Chania. De luchthaven van Heraklion is ongeveer 70 kilometer verwijderd van je logeeradres. Het vervoer naar je logeeradres is voorbehouden aan openbaar vervoer en taxi's.
Er zijn diverse gemakkelijke manieren om je logeeradres in Kritsa (pension Argyro) of Kroustas (Villa Dio Petres) te bereiken:
- Neem de intercitybus vanaf de luchthaven van Heraklion naar Agios Nikolaos. De bus (€ 7,10) vertrekt vrijwel ieder uur voor de deur van de luchthaven. Vanaf Agios Nikolaos neem je een taxi (€ 25 à € 30) of als het lukt een aansluitende bus (circa € 2).
- Huur een auto op de luchthaven van Heraklion. Zeker als je wat langer blijft op Kreta (wat wij zeer aanmoedigen). Als je de auto ook gebruikt tijdens de cursus bieden we je een korting aan;
- Neem een taxi vanaf de luchthaven van Heraklion (circa € 100).
Alle genoemde prijzen van bus en taxi zijn een inschatting.
Neem contact op als je met de genoemde mogelijkheden niet kunt reizen en particulier vervoer nodig hebt. De kosten daarvan zijn vergelijkbaar met die van een taxi.
Met een auto of taxi duurt de rit ruim 1 uur. Met openbaar vervoer en aansluitend een taxi circa 2 uur.
Klik hier voor alle informatie over autohuur, taxi en bus.
Een exclusieve week voor een beperkte groep
Het minimaal aantal deelnemers voor deze cursus is 8 en het maximum is 16 deelnemers.
Wie is Marjan Slob?
Lees hier meer over Marjan Slob.