Paul van Tongeren en 'Het begrip angst' van Kierkegaard.

Je bent welkom van 7 tot en met 13 mei 2023.

We zijn ervan overtuigd dat de Denker des Vaderlands er wéér in zal slagen om je een fascinerende ervaring te bezorgen. De ervaring om van dag tot dag te zien hoe de mist optrekt boven de mysterieuze teksten van Kierkegaard waardoor die teksten langzaam maar zeker van grote betekenis voor je worden.

Iedereen kent ervaringen van angst. Angst kan worden gewekt door gebeurtenissen in de wereld. De vele crises die ons bedreigen.
Kierkegaard pakt dit thema angst bij de kop en toont zich een meesterlijke psycholoog. Hij helpt ons niet zozeer de angst te overwinnen, maar wel om te ontdekken waar die eigenlijk vandaan komt. Hij laat zien dat die angst er altijd al is, maar doorgaans wordt toegedekt, en dat die te maken heeft met iets wat de mens onderscheidt van het dier: de vrijheid.

Wat heeft het negatieve van de angst met het positieve van de vrijheid te maken? Søren Kierkegaard legt het uit en Paul van Tongeren leest samen met jou het boek: ‘Het begrip angst’. Bladzijde voor bladzijde.

Paul van Tongeren: 'Søren Kierkegaard is een groot schrijver. De enige manier om de denker en een schrijver echt te leren kennen bestaat erin zijn teksten langzaam te lezen'.

Paul van Tongeren in de vallei van Katharo

Het begrip angst

Het begrip angst. Het is misschien wel een van de meest invloedrijke teksten van deze extreem productieve auteur. Heidegger en Sartre, Jaspers en Levinas, Freud en Lacan en vele anderen hebben zich door dit boek laten inspireren.
We moeten ons niet laten afschrikken door de ondertitel van het boek: ‘Een simpele overweging, die psychologisch verwijst naar het dogmatische probleem van de erfzonde’. In plaats daarvan proberen we aan de hand van Kierkegaard (of zijn pseudoniem Vigilius Haufniensis) na te denken over thema’s als het verschil tussen angst en vrees, het verband tussen angst en vrijheid en tussen de vrijheid en het kwaad, en over de mogelijkheid van angst voor het goede: het demonische'.

De reactie van Paul van Tongeren op de vraag: wat heb je aan dit boek?

Op de vraag van ons (de organisatoren) waarom je het boek 'Het begrip angst' zou moeten lezen, reageert Paul van Tongeren lichtelijk geïrriteerd:

‘Ten eerste omdat je van filosofie houdt. Het plezier om teksten van grote denkers te doorgronden. Ik denk ook dat veel cursisten naar mijn ‘dingen' komen omdat ze geïnteresseerd zijn in de filosofie, en niet omdat ze iets nuttigs zoeken of een of ander soort van zelfhulpgids. Ten tweede omdat Of/Of is te dik is; daaruit kun je hoogstens een paar stukken met elkaar lezen, terwijl je wel het geheel nodig hebt. ‘De ziekte tot de dood’ wordt op dit moment in Nederland behandeld door een Kierkegaard-expert in een online-cursus en ’Vrees en beven’ heb ik al een keer in een cursus behandeld.
Maar misschien kun je ook het volgende zeggen. Kierkegaard toont zich in dit boek een meesterlijke psycholoog. De meeste mensen voelen zich waarschijnlijk niet heel erg angstig, en zeker niet voortdurend. Maar soms kan je ineens een angst bekruipen, zonder dat daar duidelijke redenen voor zijn. Terwijl je altijd al weet dat iedereen een keer dood gaat en dat dat ook jouw lot zal zijn, kun je soms ineens een sterke angst voelen voor die dood waarvan je altijd al wist dat die een keer zou komen. Soms staat de ernst van de dreiging niet in verhouding tot de angst die je voelt. Kierkegaard helpt ons niet zozeer die angst te overwinnen, maar wel om te ontdekken waar die eigenlijk vandaan komt. Hij laat zien dat die angst er altijd al is, maar doorgaans wordt toegedekt, en dat die te maken heeft met iets wat de mens onderscheidt van het dier: de vrijheid. Vrolijker kan ik het niet maken’.

Zijn antwoord deed ons glimlachen.

Voor wie is deze week geschikt?

Voor diegenen die dit boek nog nooit gelezen hebben, voor degenen die het wel gelezen hebben maar het willen herlezen, voor wie geïnteresseerd is in de wijsgerige psychologie in het algemeen of de thematiek van de angst, de vrijheid en het kwaad in het bijzonder, voor wie het aandurft om in religieuze taal naar actuele filosofische inzichten te zoeken, voor wie wil weten hoe filosofie en christendom elkaar – dus wederzijds – beïnvloeden in dit werk, voor wie kennis wil maken met een van de belangrijkste (maar vaak niet erkende) bronnen van de existentiefilosofie, voor wie zich een week lang wil onderdompelen in deze wonderlijke tekst…

WEEKPROGRAMMA

zondag

16.00 - 20.30 uur: kennismaking, doorkijk in de week, presentatie over Kreta en diner.

maandag

Aanloop tot de lectuur

9.00 - 10.30 uur in de Dorische stad Lato

Een definitie van de mens (a.d.h.v. een beroemde passage uit De ziekte tot de dood)

Voorwoord en Inleiding, over logica en systeem-denken, over het esthetisch karakter van de Griekse ethiek, over Sokrates en over het kwaad van de zonde.

11.00 - 13.00 uur op Villa Dio Petres

College over Kierkegaard: bio- en bibliografische inleiding. over Het begrip angst en over Kierkegaard-lezen.

13.00 uur: lunch op eigen gelegenheid

Middag vrij.

18.00 uur: toepasselijke film en diner op Villa Dio Petres

dinsdag

9.00 - 12.50 uur op Villa Dio Petres

Hoofdstuk 1
a. Over elke individuele mens en de hele mensheid
b. Over het begin van het kwaad en de ‘eerste zonde’
c. Over onschuld en onwetendheid
d. Over de angst

12.50 uur presentatie over de Vallei van Katharo

13.00 uur - 18.00 uur

Lunch, wandeling en samenspraak in de vallei van Katharo

de vallei van Katharo

Het diner is op eigen gelegenheid.

woensdag

9.00 - 13.00 uur college op Villa Dio Petres

Hoofdstuk 2
a. Over het onderscheid tussen objectieve angst en subjectieve angst
b. Over de angst als duizeling van de vrijheid
c. Over seksualiteit en het verschil tussen man en vrouw
d. Over het zelf en de zelfzucht.

13.00 uur: lunch in het dorp Kroustas

Aansluitend een eenvoudige wandeling rond het dorp Kroustas.

16.30 uur gastcollege van de gastheren over de samenleving op Kreta: 'Wij zijn, dus ik ben'.

Vragenuur, voorzien van mezédes (Griekse tapas).

19.30 uur einde

donderdag

9.00 - 13.00 uur: college op Villa Dio Petres

Hoofdstuk 3
a. Over heden (ogenblik), verleden en toekomst, over tijd en eeuwigheid
b. Over geest en geestloosheid
c. Over het noodlot, de vrijheid en de schuld.

12.50 uur: korte presentatie over Spinalonga

13.00 uur: vertrek met lunchtrommel naar Spinalonga

Middag: bezoek aan lepra-eiland Spinalonga.

Avond vrij en diner op eigen gelegenheid

vrijdag

9.00 - 13.00 uur: college op Villa Dio Petres

Hoofdstuk 4 en 5
a. Angst voor het kwade
b. Angst voor het goede: het demonische
c. Over het verlies van de vrijheid
d. Over angst en geloof.

Lunch op Villa Dio Petres.

Middag vrij.

18.30 uur: slotdiner op Villa Dio Petres.

zaterdag

De week eindigt met het laatste ontbijt.

Datum

Je bent welkom van 7 tot en met 13 mei 2023.

Prijzen

De cursusprijzen zijn:

• € 1.450,-- per persoon bij twee personen op een tweepersoonskamer,

• € 1.510,-- bij gebruik van een éénpersoonskamer (slechts twee beschikbaar),

• € 1.570,-- per persoon bij alleengebruik van een tweepersoonskamer,

De cursusprijs is inclusief:

• docent;
• het boek 'Het begrip angst', Vigilius Haufniensis (Søren Kierkegaard), uitgave DAMON 2020, EAN 9789463402934;
• cursusmaterialen;
• 6 nachten logies in een airconditioned kamer;
• 6 maal ontbijt;
• alle in het programma genoemde gezamenlijke picknicks, lunches en diners;
• gezuiverd water bij alle gelegenheden;
• koffie/thee, gezuiverd water en vruchtensappen tijdens de door ons verzorgde gezamenlijke momenten;
• enkele glazen wijn of bier tijdens de door ons geserveerde maaltijden;
• tafelwater bij alle maaltijden;
• excursies naar bijzondere plekken;
• toegangskosten voor bezienswaardigheden in het programma;
• vervoer van je logeeradres naar de cursuslokatie en bij excursies, als je geen eigen vervoer hebt;
• boekingskosten.

De cursusprijs is exclusief:

• vluchten;
• transfers tussen (lucht)haven en je logeeradres;
• 3 maaltijden;
• zelf bestelde frisdranken en alcoholische dranken, vruchtensappen, koffie/thee en andere versnaperingen tijdens de maaltijden in restaurants of andere gelegenheden;
• persoonlijke uitgaven;
• eventuele toeslag voor logies op Villa Dio Petres.
• annulerings- en reisverzekering.

Korting bij eigen vervoer.
Als je tijdens de cursus zelf zorgt voor alle vervoer (bijvoorbeeld met een huurauto), geldt een korting van € 60.

Hoe kom je op je logeeradres?

Kies voor de luchthaven van Heraklion. Niet Chania. De luchthaven van Heraklion is ongeveer 70 kilometer verwijderd van je logeeradres.

Door regelgeving kunnen wij in 2023 geen luchthaventransfers aanbieden. Dit vervoer is voorbehouden aan openbaar vervoer en taxi's.

Er zijn diverse gemakkelijke manieren om je logeeradres in Kritsa (pension Argyro) of Kroustas (Villa Dio Petres) te bereiken:

• Neem de intercitybus vanaf de luchthaven van Heraklion naar Agios Nikolaos. De bus (€ 7,10) vertrekt vrijwel ieder uur voor de deur van de luchthaven. Vanaf Agios Nikolaos neem je een taxi (€ 25 à € 30) of als het lukt een aansluitende bus (circa € 2).
• Huur een auto op de luchthaven van Heraklion. Zeker als je wat langer blijft op Kreta (wat wij zeer aanmoedigen). Als je de auto ook gebruikt tijdens de cursus bieden we je een korting aan van € 60 op de cursusprijs;
• Neem een taxi vanaf de luchthaven van Heraklion (circa € 120).

Alle genoemde prijzen van bus en taxi zijn een inschatting.

Neem contact op als je met de genoemde mogelijkheden niet kunt reizen en particulier vervoer nodig hebt. De kosten daarvan zijn vergelijkbaar met die van een taxi.

Met een auto of taxi duurt de rit ruim 1 uur. Met openbaar vervoer en aansluitend een taxi circa 2 uur.

Klik hier voor alle informatie over autohuur, taxi en bus.

Een exclusieve week voor een beperkte groep

Het minimum aantal deelnemers voor deze cursus 8 en het maximum is 16 deelnemers.

Gastenboek

Lees de ervaringen van eerdere gasten in het gastenboek van Paul van Tongeren in 2019 en 2020 en 2021.

Wie is Paul van Tongeren?

Paul van Tongeren is de Denker des Vaderlands 2021-2022. Meer informatie vind je hier.