Wie ben jij zonder verhaal?

Moderne mensen moeten leren hun verhaal te vertellen om zo hun identiteit te bewaren. Anthony Giddens

Waarom vertellen mensen vandaag zo graag over zichzelf? Wat vertellen we dan, en wat laten we weg? Wanneer mogen we spreken van een goed verhaal en een goede autobiografie?

De mens als een verhalend wezen

We onderzoeken de vraag wat het betekent dat de mens als een verhalend wezen gezien moet worden. Deze vraag is, zoals we zullen zien, hoogst actueel in de recente filosofie. Mensen zijn natuurlijke vertellers. We selecteren en rangschikken allerlei ervaringen uit ons leven en brengen die onder in een verhaal. Op die manier drukken we onszelf en onze kijk op de wereld aan anderen uit. Zo creëren we een gezamenlijk verleden, heden en toekomst, in de hoop dat we daarmee door de tijd heen met elkaar verbonden blijven. Deze filosofische week is gewijd aan het verband tussen tijd, identiteit en narrativiteit.

De Franse filosoof Paul Ricoeur zegt het zo: De tijd wordt pas menselijke tijd als ze in de vorm van een narratief wordt georganiseerd, en dat narratief is zinvol als het de kenmerken van een tijdelijk bestaan vertoont. Volgens hem en andere recente filosofen zoals Alasdair MacIntyre, Martha Nussbaum, Marya Schechtman, Dieter Thomä (aan wie de titel van deze cursus is ontleend) en Charles Taylor is de structuur van het verhaal eigen aan het menselijk bestaan. 

Zonder levensverhaal geen orde

We becommentariëren doorlopend, vanuit een steeds ander, ‘nieuw’ heden, ons verleden en onze toekomst. Onze verhalen bieden een ordening van verleden, heden en toekomst. Zonder levensverhaal geen orde in ons bestaan, maar louter chaos.

De scheppende kracht van het levensverhaal

Betekenis en belang van een goed verteld levensverhaal mogen niet worden onderschat. Mijn autobiografie is een talige creatie, een schepping. Ze is geen foto in de zin dat ik eerst een identiteit heb en dan pas het verhaal maak waarin die identiteit wordt afgebeeld. Wij construeren onderweg onszelf: wij vertellen een verhaal en scheppen juist daarmee een bepaald beeld van onszelf. We brengen ervaringen en gebeurtenissen onder in ons levensverhaal en geven daar (opnieuw talige) duidingen en interpretaties van. We reconstrueren onszelf voortdurend en stellen ons zelfbeeld voortdurend bij. Dat moeten we uiteraard zorgvuldig doen, anders houden we onszelf en elkaar voor de gek. Een goed verhaal voorkomt zelfbedrog.

Filosofen over narrativiteit

In de loop van de geschiedenis hebben filosofen op uiteenlopende manieren over hun leven verteld, denk bijvoorbeeld aan Marcus Aurelius, Augustinus, Montaigne, Rousseau, Kierkegaard, Nietzsche, Arendt en De Beauvoir. Hun verhalen tonen een dynamisch zelfbeeld, waarin hun specifieke ervaringen, opvattingen en ontwikkeling geïntegreerd worden.

Wat is het níet?

Joep Dohmen: 'Laat er geen misverstand over bestaan. Deze week is voor filosofisch geïnteresseerde leken beslist een toegankelijke cursus met boeiende fragmenten uit levensverhalen van bekende filosofen. Maar het is géén (psychotherapeutische) cursus autobiografisch schrijven.

Het is een filosofische cursus waarin we systematisch (= op samenhangende wijze) de diverse aspecten van de autobiografie beschrijven, onderzoeken/analyseren en evalueren. Het gaat deze week om een cursus filosofie van de narratieve identiteit.
En ja, dat mag natuurlijk best via voorbeelden van eigen, persoonlijke verhalen'.

Meer weten?

Klik hier voor een uitgebreidere inhoudelijke beschrijving van Joep Dohmen van deze cursus.

WEEKPROGRAMMA

Minder georganiseerde momenten

Ten opzichte van voorgaande jaren is er meer vrijheid om de dagen samen of zelf vorm te geven. De middagen en avonden zijn in principe vrij te besteden. Maar filmzaal, collegezaal en bibliotheek zijn beschikbaar voor deelnemers en docent.

Wij kennen de directe omgeving intussen erg goed. Om er zelf op uit te gaan adviseren we je met plezier over wandelingen, stranden, restaurants of culturele plekken.

De inhoudelijke opbouw van het programma

Elke dag begint met een hoorcollege over een kernthema, met aansluitend plenair gesprek. Na een eerste pauze volgt een werkgroep met een narratieve oefening. De cursisten krijgen dan de opdracht om enkele vragen te beantwoorden over een boeiend autobiografisch fragment van een filosoof.
Na een tweede pauze sluiten we de ochtend af met casuïstiek. We lezen dag na dag een deel van de recente autobiografie Beladen huis (2025) van Christien Brinkgreve, waarin zij de vraag opwerpt: Hoe heb ik dit kunnen laten gebeuren? Haar tekst roept tal van levensvragen op die wij ook over ons eigen leven kunnen en moeten stellen.

De cursisten krijgen tijdig een beknopte reader met zorgvuldig geselecteerde teksten uit de filosofie toegezonden.
De deelnemer wordt gevraagd het boek Beladen huis van Brinkgreve zelf aan te schaffen.

Het programma kan in de loop van 2025 en 2026 inhoudelijk nog op details worden bijgesteld.

zondag

Om 16.00 uur vindt de ontvangst plaats. De gastheren heten je welkom, we maken kennis met elkaar en de docent geeft een doorkijk in de week.

18.30 uur: een gezamenlijk diner.

maandag

Thema: Inleiding in de narratieve filosofie.

9.00 - 10.30 uur: start van de colleges op de trappen van de Dorische stad Lato.

11.00 - 13.00 uur: colleges op Villa Dio Petres. 

13.00 - 14.30 uur: gezamenlijke lunch.

Namiddag en avond op eigen gelegenheid.

dinsdag

Thema: Geschiedenis, levensloop, ontwikkeling, tijd.

9.00 - 13.00 uur: colleges met pauzes op Villa Dio Petres.

13.00 - 14.30 uur: gezamenlijke lunch.

woensdag

Thema: Het vertelde leven of het geleefde leven? De rol van de ander.

9.00 - 13.00 uur: colleges met pauzes op Villa Dio Petres.

13.00 - 14.30 uur: gezamenlijke lunch.

donderdag

Thema: De kunst van vertellen en interpreteren (hermeneutiek)

9.00 - 13.00 uur: colleges met pauzes op Villa Dio Petres.

13.00 - 14.30 uur: gezamenlijke lunch.

vrijdag

Thema: Lijden, troost en zingeving. De helende kracht van het levensverhaal.

9.00 - 13.00 uur: colleges met pauzes op Villa Dio Petres.

18.30 uur: gezamenlijk slotdiner.

zaterdag

Het laatste ontbijt.

Datum

Je bent welkom van 18 tot en met 24 oktober 2026.

Prijzen

• € 1.520,-- per persoon bij twee personen op een tweepersoonskamer,
• € 1.595,-- bij gebruik van een éénpersoonskamer (slechts twee beschikbaar),
• € 1.655,-- per persoon bij alleengebruik van een tweepersoonskamer.

De cursusprijs is inclusief:

• docent;
• reader;
• cursusmateriaal ter plaatse;
• 6 nachten logies in een airconditioned kamer;
• 6 maal ontbijt;
• alle in het programma genoemde gezamenlijke lunches en diners;
• gezuiverd water bij alle gelegenheden;
• koffie/thee, gezuiverd water en vruchtensappen tijdens de door ons verzorgde gezamenlijke momenten;
• enkele glazen wijn of bier tijdens de door ons geserveerde maaltijden;
• tafelwater bij alle maaltijden;
• toegangskosten voor bezienswaardigheden in het programma;
• boekingskosten.

De cursusprijs is exclusief:

• vluchten;
• transfers tussen (lucht)haven en je logeeradres;
• vervoer tijdens de filosofieweek;
• frisdranken, alcoholische dranken, vruchtensappen, koffie/thee en andere versnaperingen tijdens de maaltijden in restaurants of andere gelegenheden;
• persoonlijke uitgaven;
• eventuele toeslag voor logies op Villa Dio Petres.
• annulerings- en reisverzekering.

Hoe kom je op je logeeradres?

Kies voor de luchthaven van Heraklion. De luchthaven van Heraklion is ongeveer 70 kilometer verwijderd van je logeeradres. Het vervoer naar je logeeradres is voorbehouden aan openbaar vervoer en taxi's. 

Er zijn diverse gemakkelijke manieren om je logeeradres in Kritsa (pension Argyro) of Kroustas (Villa Dio Petres) te bereiken:

• Neem de intercitybus vanaf de luchthaven van Heraklion naar Agios Nikolaos. De bus (€ 7,10) vertrekt vrijwel ieder uur voor de deur van de luchthaven. Vanaf Agios Nikolaos neem je een taxi (€ 25 à € 30) of als het lukt een aansluitende bus (circa € 2).
• Huur een auto op de luchthaven van Heraklion. Zeker als je wat langer blijft op Kreta (wat wij zeer aanmoedigen);
• Neem een taxi vanaf de luchthaven van Heraklion (circa € 100).

Alle genoemde prijzen van bus en taxi zijn een inschatting.

Neem contact op als je met de genoemde mogelijkheden niet kunt reizen en particulier vervoer nodig hebt. De kosten daarvan zijn vergelijkbaar met die van een taxi.

Met een auto of taxi duurt de rit ruim 1 uur. Met openbaar vervoer en aansluitend een taxi circa 2 uur.

Klik hier voor alle informatie over autohuur, taxi en bus

Geen vervoer tijdens de filosofieweek

De laatste jaren huurden veel deelnemers zelf een huurauto. Mede daarom verzorgen wij geen vervoer meer tussen Pension Argyro en Villa Dio Petres, en voor eventuele excursies. Deelnemers wordt gevraagd eigen vervoer te regelen of dit met elkaar af te spreken. Als dit bezwaarlijk is, kunnen we proberen een oplossing te vinden voor het vervoer.

Een exclusieve week voor een beperkte groep

Het minimum aantal deelnemers voor deze cursus is 8 en het maximum is 16 deelnemers.

Gastenboek

Lees de ervaringen van eerdere gasten van Joep Dohmen in 2011-2012, 2013, juni 2014, augustus 2014, mei 2015, oktober 2015, mei 2016, september 2016, mei 2017, september 2017 en oktober 2018 en juli 2020, oktober 2021, 2022 en 2023 en 2024.

Wie is Joep Dohmen?

Lees hier meer over Joep Dohmen.

Je kamer

Je logeert in Hotel Villa Dio Petres (de leslocatie in Kroustas) of in Pension Argyro in Kritsa (4 km verderop)

In Hotel Villa Dio Petres (de leslocatie) zijn nog beschikbaar:
- een tweepersoonskamer voor één persoon in de suite, met eigen terras en gedeelde badkamer, meerprijs voor de kamer € 120; bij voorkeur voor een dame i.v.m. badkamergebruik
- een ruime tweepersoonskamer die we uitsluitend aan twee deelnemers toedelen, meerprijs voor de kamer € 150

Genoemde meerprijs geldt voor de 6 overnachtingen als totaal, per kamer.

In Pension Argyro is één eenpersoonskamer beschikbaar (geen balkon of buitenruimte), en meerdere tweepersoonskamers (ook voor alleengebruik).

Ga naar je kamer keuze voor meer informatie.